Een nucleaire EMP wordt ook wel HEMP genoemd (High altitude electromagnetic pulse). Die ontstaat wanneer er hoog boven de atmosfeer een kernbom tot ontploffing wordt gebracht.

Dat er bij een kernexplosie meer straling vrijkomt dan alleen radioactiviteit is al bekend sinds de eerste kernproeven. Maar pas vanaf het eind van de jaren 50 kwam het besef dat die elektromagnetische puls behoorlijk wat schade kan aanrichten.

Als gevolg van een bovengrondse Amerikaanse kernproef op 30 kilometer hoogte raakten overal op Hawaii straatlantaarns beschadigd en vertoonde verschillende elektronica problemen. Hawaii lag meer dan 800 kilometer van het testgebied.

Door verder onderzoek werd duidelijk dat een kernbom die hoog boven de atmosfeer ontploft een groot gebied lam kan leggen. Wanneer een kernexplosie op grote hoogte in aanraking komt met het magnetisch veld van de aarde, ontstaat een elektromagnetische puls van 50.000 volts per meter.

Door de hoogte en de kracht van een explosie op 450 kilometer hoogte wordt de elektronica en het elektriciteitsnet in een gebied van 2.500 kilometer in doorsnee verwoest.

Na de koude oorlog
Hoewel de Amerikanen de gevolgen van een HEMP goed kenden, speelde de mogelijkheid van een nucleaire EMP tijdens de koude oorlog geen rol van betekenis.

Na de omwentelingen in Rusland ontdooide de sfeer tussen de Russen en de Amerikanen. De betrekkingen werden zelfs zo goed dat militairen in de VS en Rusland resultaten van vroegere kernproeven met elkaar deelden.

Uit een aantal van de Russische documenten die de Amerikanen kregen, bleek dat de Russen nog een stuk beter op de hoogte waren van de mogelijkheden van een HEMP dan de Amerikanen. Bovendien suggereerden de documenten dat de Russen een super-EMP wapen hadden ontwikkeld met een kracht van misschien wel 200.000 volts per meter.

De Amerikanen namen dat allemaal ter kennisgeving aan, maar dat veranderde na de Kosovo-oorlog in 1999. Na die oorlog werd in Wenen tussen de Amerikanen en Europa aan de ene kant, en Rusland en Servie aan de andere kant onderhandeld over een vredesakkoord.

Vladimir Lukin, een hoge Russische militair die bij die onderhandelingen aanwezig was, was na een paar dagen uitputtend overleg behoorlijk narrig. Tijdens een borrel in de hotel-lobby met een van de Amerikaanse onderhandelaars liet hij zich ontvallen:

"Weet je? Jullie Amerikanen denken altijd maar dat jullie mensen kunnen platbombarderen zoals jullie in Servie gedaan hebben, maar wij hebben het ultieme wapen om jullie op de knieen te krijgen."

Vladimir Lukin doelde op een nucleaire EMP. Hij voegde er veelbetekenend aan toe: "Als een wapen niet genoeg is, dan hebben we er nog wel een paar op voorraad."

De Amerikanen schrokken zich een ongeluk. Goed. Zij zelf hadden ook de mogelijkheid van een nucleaire EMP onderzocht. Maar het was niet bij het Pentagon opgekomen dat een land een HEMP als wapen op zich zou kunnen inzetten.

EMP Commissie
De opmerking van de Russische militair leidde tot het oprichten van een speciale EMP-commissie die moest onderzoeken wat precies de gevolgen van een nucleaire EMP zouden zijn. Die commissie bracht zowel in 2004 als in 2008 een rapport uit. Dat laatste rapport vormt de basis van deze website.

De gevolgen van een nucleaire EMP, of een zonnevlam van dezelfde omvang, zou catastrofaal zijn. Wanneer de elektriciteit wegvalt en elektronica verwoest wordt, zou een heel continent teruggeworpen worden naar de 19e eeuw.

Curt Weldon was lid van de EMP-commissie tijdens een hoorzitting voor het Amerikaanse Congres vatte hij de gevolgen van een EMP als gevolg van een nucleaire explosie of als gevolg van een sterke zonnevlam als volgt samen:

"Om de elektriciteit te repareren heb je telefommunicatie nodig. Maar voor telecommunicatie heb je elektriciteit nodig. Je moet bovendien transport hebben om reparatiemateriaal te vervoeren en mogelijk heb je de hulpdiensten nodig om de route van obstakels te ontdoen en je hebt mogelijk overheidsdiensten nodig om de reparaties aan te sturen en je hebt financien nodig en natuurlijk heb je energie, brandstof, transport, olie en gas nodig om het elektriciteitsnet te laten draaien.

Dus. Als je alles bij elkaar optelt dan kom je uit bij een multidimensionaal kip-of-ei-probleem. Bij de gevolgen van een EMP heb je een complex probleem om de vitale infrastructuur te restaureren en te repareren."

Belangrijkste bron: Report of the Commission to Assess the Threat to the United States from Electromagnetic Pulse (EMP) Attack, april 2008.

Terug naar boven